تاریخچه کامل اینترنت: از آزمایشگاه‌های جنگ سرد تا دهکده‌ جهانی و وب ۳

اینترنت چگونه و توسط چه کسانی اختراع شد و تا به امروز چه مسیری را طی کرده است؟ پاسخ احتمالا شما را غافلگیر خواهد کرد.ما هر روز صبح از خواب بیدار می‌شویم، گوشی هوشمندمان را برمی‌داریم و پیش از هر کار دیگری پیام‌هایمان را چک می‌کنیم. کمی بعد چرخی در شبکه‌های اجتماعی می‌زنیم و خلاصه‌ی اخبار را مرور می‌کنیم.
شاید برای رسیدن به محل کار تاکسی آنلاین بگیریم و غذای ظهر را از طریق یکی از اپلیکیشن‌ها سفارش دهیم، یا با دوستانمان تماس ویدیویی برقرار کنیم. هنگامی‌که می‌خواهیم هتل رزرو کنیم، اولین سؤالی که می‌پرسیم این است که آیا اتاق‌ها هم وای‌فای دارند؟ قطع‌شدن اتصال اینترنت از برخی جهات به کابوسی تلخ شباهت دارد، چراکه در وهله‌ی اول شغل و زندگی بسیاری از ما مختل می‌شود. اما این شبکه‌ی جهانی چگونه به وجود آمد، چه کسانی آن را ساختند و با چه انگیزه‌ای؟

سفر اینترنت از یک پروژه‌ی نظامی در دوران جنگ سرد تا شبکه‌ی جهانی که امروز در گوشی‌هایمان با خود حمل می‌کنیم، چندان قدیمی نیست: پس با ما همراه باشید تا این داستان تاریخی را با همه‌ی نوآوری‌ها، ایده‌های درخشان و گاه حوادثی که مسیر تاریخ را تغییر داد، مرور کنیم.

آرپانت و تولد شبکه‌های اولیه (دهه ۱۹۵۰-۱۹۶۹)

در دهه‌ی ۱۹۵۰، جهان در تب‌وتاب جنگ سرد می‌سوخت. در این فضای رقابت تسلیحاتی و فناوری بین ابرقدرت‌ها، ایده‌ای در ذهن استراتژیست‌های نظامی آمریکا شکل گرفت: چگونه می‌توان شبکه ارتباطی ایجاد کرد که حتی در صورت حمله هسته‌ای، فرماندهی و کنترل نظامی را حفظ کند؟

در همین راستا، وزارت دفاع آمریکا سازمانی به نام آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته (ARPA) را تأسیس کرد که بعدها به DARPA تغییر نام داد.

آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته آمریکا (ARPA) دهه ۱۹۶۰آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته آمریکا(ARPA)دهه۱۹۶۰

برخلاف تصور رایج، هدف اصلی آرپانت (شبکه‌ای که توسط آرپا ایجاد شد) صرفاً ایجاد سیستم ارتباطی مقاوم در برابر حملات هسته‌ای شوروی نبود. آن‌ها چشم‌اندازی عملی‌تر، یعنی به اشتراک‌گذاری منابع محاسباتی کمیاب و گران‌قیمت بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را دنبال می‌کردند.

محققان باید «شبکه‌ای» را برای ارتباط از راه دور کامپیوترها با یکدیگر توسعه می‌دادند؛ مفهومی کاملاً نوین در زمانی که کامپیوترها عمدتاً ماشین‌های منفرد و جدا از هم بودند.

ایده‌ی نوآورانه‌ی آرپانت بر پایه‌ی استفاده از یک سیستم جدید به نام سوئیچینگ بسته‌ای (Packet Switching) شکل گرفت:

برخلاف سیستم‌های مخابراتی سنتی که برای ارتباط به اتصال مستقیم و مداوم نیاز داشتند، در این سیستم، داده‌ها به بسته‌های کوچک تقسیم می‌شدند که می‌توانستند از مسیرهای مختلف به مقصد برسند و در آنجا دوباره به هم بپیوندند. این یعنی حتی اگر بخشی از شبکه از کار می‌افتاد، داده‌ها می‌توانستند از مسیرهای دیگر به سفر ادامه دهند: دقیقاً همان ویژگی که برای یک شبکه مقاوم در برابر حملات لازم بود.

این ایده را متخصصانی نظیر پل باران در مؤسسه RAND و دونالد دیویس در بریتانیا طراحی کردند؛ اما کسی که آن را در سطح عملیاتی به کار گرفت، لئونارد کلینراک در دانشگاه UCLA بود. او نه‌تنها پشتوانه نظری پروژه را توسعه داد، بلکه در سال ۱۹۶۹ در کنار تیمش، یکی از اولین گره‌های آرپانت را راه‌اندازی کرد.

۲۹ اکتبر ۱۹۶۹ در لحظه‌ای تاریخی محققان آرپانت اولین آزمایش بزرگ خود را در آزمایشگاه کامپیوتر دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس (UCLA) انجام دادند. چارلی کلاین، دانشجوی برنامه‌نویسی، تلاش می‌کرد کلمه LOGIN را به کامپیوتری در مؤسسه تحقیقاتی استنفورد در فاصله حدود ۵۰۰ کیلومتری ارسال کند.

اما سیستم پس از ارسال دو حرف اول از کار افتاد. به‌این‌ترتیب، اولین پیام در تاریخ اینترنت، تنها حروف LO بود؛ گویی سرنوشت می‌خواست اولین کلام این فناوری، شروع عبارت «LO and behold» (اصطلاحی قدیمی به معنای ببین و شگفت‌زده شو) باشد.

تیم BBN آرپانت سال ۱۹۶۹تیم BBN آرپانت ۱۹۶۹

وقتی بودجه‌ی پروژه‌ی آرپانت در سال ۱۹۶۶ به تصویب رسید، اجرای آن به فردی تقریبا گمنام اما با تاثیری انکارناپذیر سپرده شد: لارنس رابرتز. او که در MIT فعالیت می‌کرد، به آرپا پیوست تا چشم‌انداز ارتباط بین کامپیوترها را واقعاً اجرایی کند. اما اجرای این شبکه فراتر از لابراتوارها به سخت‌افزار، نرم‌افزار و یک تیم اجرایی نیاز داشت. اینجا بود که شرکت خصوصی کوچکی به نام BBN Technologies وارد داستان شد.

شرکت BBN مسئول ساخت تجهیزاتی شد که IMP (Interface Message Processor) نام داشتند، جعبه‌هایی بزرگ شبیه به یخچال که مسئول اتصال هر کامپیوتر دانشگاهی به شبکه بودند. آی‌ام‌پی‌ها در واقع نخستین روترهای تاریخ بودند.

اما جدای از تجهیزات، نکته‌ی مهم دیگر، فضای ذهنی و اجتماعی اطراف پروژه بود. برخلاف پروژه‌های نظامیِ معمول؛ آرپانت در یک فضای دانشگاهی باز و با مشارکت داوطلبانه جلو رفت. این تضاد عجیب، یعنی پروژه‌ای نظامی در بستری علمی و آزاد باعث شد نتیجه‌ی نهایی چیزی فراتر از هدف اولیه‌اش باشد.
چهار نود اول آرپانت روی نقشه آمریکاچهار نود اول آرپانت
در ابتدا آرپانت تنها چهار گره (node) داشت: دانشگاه UCLA، مؤسسه تحقیقاتی استنفورد، دانشگاه کالیفرنیا در سانتاباربارا و دانشگاه یوتا. اما این شبکه کوچک با سرعتی شگفت‌انگیز رشد کرد. تا سال ۱۹۷۱، تعداد نودها به ۱۵ عدد رسید و تا پایان همین دهه، ده‌ها دانشگاه، مرکز تحقیقاتی و نهاد دولتی را در سراسر آمریکا به هم متصل می‌کرد.
مراکز متصل به آرپانت در سال ۱۹۸۴مراکز متصل به آرپانت در سال ۱۹۸۴
البته هیچ عملیاتی به‌قصد ساختن یک ابزار عمومی برای مردم انجام نمی‌شد. آرپانت قرار بود بستر ارتباطی دانشمندان و محققان باشد. جالب اینکه که همه‌چیز در سکوت پیش می‌رفت. نه رسانه‌ها هیاهو می‌کردند و نه حتی سیاست‌مداران از اهمیت فرهنگی این پروژه حرف می‌زدند. انگار انقلابی زیر پوست عصر ماشین رخ می‌داد، در میان کابل‌ها و کامپیوترهایی که به‌اندازه یک اتاق بودند.(ZOOMIT.ir)