هدف اصلی برودکست چیست؟
اخبار فناوریچکیده
هدف اصلی برودکست (Broadcast) یا پخش، توزیع همزمان اطلاعات و محتوا برای یک مخاطب گسترده و ناشناس از طریق یک کانال ارتباطی یکسویه یا تعاملی است. این مفهوم که ریشه در واژهی «پخش بذر» دارد، فراتر از تنها پخش رادیو و تلویزیون است و اهداف کلیدی زیر را دنبال میکند:
-
اطلاعرسانی و آگاهیبخشی: ارائه اخبار، گزارشها و اطلاعات حیاتی به عموم مردم.
-
آموزش و فرهنگسازی: انتقال دانش، ارزشهای اجتماعی و هنجارهای فرهنگی.
-
سرگرمی: پر کردن اوقات فراغت و ارائه محتوای تفریحی.
-
ایجاد همبستگی اجتماعی: ارائه محتوای مشترک برای ایجاد حس تعلق و تجربهی جمعی.
-
تبلیغات و ترویج: تأثیرگذاری بر افکار عمومی و معرفی کالاها، خدمات یا ایدهها.
در عصر دیجیتال، اگرچه مدل یکسویهی سنتی تا حدی با مدلهای تعاملی و شخصیشده جایگزین شده، اما هدف بنیادین برودکست یعنی «رساندن یک پیام به بیشترین تعداد افراد در یک زمان» — همچنان پابرجا و اساسی است.
هدف اصلی برودکست چیست؟
مقدمه
واژه «برودکست» یا «پخش» در زبان فارسی، ترجمهای است از Broadcast در انگلیسی که خود از ترکیب دو کلمه «Broad» (وسیع، گسترده) و «Cast» (پرتاب کردن یا پاشیدن) تشکیل شده است. این اصطلاح در اصل به «پخش بذر» در کشاورزی اشاره داشت و به تدریج برای توصیف توزیع گستردهی اطلاعات به کار رفت. درک هدف اصلی برودکست، درک یکی از پایهایترین مفاهیم در رسانه و ارتباطات جمعی است.
هدف بنیادین: توزیع همزمان برای مخاطب انبوه
در هستهٔ مرکزی خود، هدف اصلی برودکست، توزیع همزمان اطلاعات، پیام یا محتوای سرگرمی به یک جمعیت بزرگ و معمولاً ناشناس از طریق یک کانال ارتباطی است. برخلاف ارتباطات نقطهبهنقطه (مانند تلفن) یا ارتباطات درونگروهی کوچک، برودکست ماهیتی یک-به-بسیاری (One-to-Many) دارد. این ویژگی، آن را به ابزاری قدرتمند برای شکلدهی به افکار عمومی، ایجاد فرهنگ مشترک و مدیریت بحران تبدیل کرده است.
برای درک بهتر این هدف اصلی، میتوان آن را به اهداف جزئیتر و کارکردهای کلیدی تفکیک کرد:
۱. اطلاعرسانی و آگاهیبخشی (Information & Awareness)
این اولین و حیاتیترین کارکرد برودکست است. رسانههای پخش، بهویژه رادیو و تلویزیون، نقش موثری در انتشار فوری اخبار و اطلاعات مهم ایفا میکنند. اعلام نتایج انتخابات، پوشش یک رویداد ورزشی بینالمللی، هشدارهای آبوهوایی یا گزارشهای تحلیلی از وقایع جهانی، همگی در این دسته جای میگیرند. این کارکرد، پایهی یک جامعهٔ آگاه و دموکراتیک است.
۲. آموزش و فرهنگسازی (Education & Cultural Transmission)
برودکست یک ابزار آموزشی قدرتمند است. برنامههای مستند، برنامههای کودک با محتوای آموزشی، پخش کلاسهای درسی و معرفی دستاوردهای علمی و تاریخی، همگی به انتقال دانش و فرهنگ به نسلهای بعد کمک میکنند. این کارکرد نه تنها در قالب برنامههای رسمی، بلکه از طریق نمایش آداب و رسوم، زبان و ارزشهای یک جامعه در برنامههای سرگرمی نیز محقق میشود.
۳. سرگرمی (Entertainment)
پر کردن اوقات فراغت و ارائه محتوای تفریحی، یکی از آشکارترین اهداف برودکست است. پخش فیلم، سریال، برنامههای موسیقی، مسابقات و گزارشهای ورزشی، مخاطبان را جذب کرده و نیاز آنان به استراحت و لذت را برطرف میکند. این کارکرد، بخش عمدهای از محتوای شبکههای پخش را تشکیل میدهد.
۴. ایجاد همبستگی اجتماعی (Social Correlation & Integration)
برودکست با ارائه محتوای مشترک به میلیونها نفر در یک زمان، به ایجاد یک «تجربهٔ جمعی» کمک میکند. وقتی جمعیت زیادی یک رویداد مهم (مانند فینال جام جهانی یا یک مناسبت ملی) را به طور همزمان تماشا میکنند، یک حس تعلق و همبستگی اجتماعی شکل میگیرد. رسانهها با تفسیر وقایع و جهتدهی به افکار، به انسجام بخشیدن به اجزای مختلف جامعه نیز کمک میکنند.
۵. تبلیغات و ترویج (Publicity & Persuasion)
این هدف میتواند جنبههای تجاری یا سیاسی داشته باشد. از یک سو، برودکست بستری حیاتی برای تبلیغات کالاها و خدمات است. از سوی دیگر، دولتها و گروههای سیاسی از آن برای ترویج ایدهها، سیاستها و تأثیرگذاری بر افکار عمومی استفاده میکنند. این کارکرد، نقش دوگانهای دارد و میتواند هم برای توسعه اقتصادی و هم برای پروپاگاندا به کار رود.
برودکست در عصر دیجیتال: تحول هدف
با ظهور اینترنت و پلتفرمهای دیجیتال، مفهوم سنتی برودکست دچار تحول شده است. پخش زنده (Live Streaming) در یوتیوب، اینستاگرام یا شبکههای اجتماعی، شکلی جدید از برودکست است که تعاملیتر، شخصیشده و در دسترستر شده است. اگرچه در این مدل جدید، مخاطب منفعل به یک کاربر فعال تبدیل شده، اما هدف اصلی همچنان پخش محتوا برای یک گروه بزرگ (ولو در یک چارچوب خاص و نه لزوماً تمام جامعه) است. بنابراین، هستهٔ اصلی مفهوم برودکست—یعنی «رساندن یک پیام به بیشترین تعداد افراد در یک زمان»—در عصر جدید نیز حفظ شده، اما ابزارها و دامنهٔ آن به شدت گسترش یافته است.
نتیجهگیری
هدف اصلی برودکست، فراتر از تنها روشن کردن یک دستگاه رادیو یا تلویزیون است. برودکست، یک سیستم ارتباطی قدرتمند است که با هدف اطلاعرسانی، آموزش، سرگرمی، ایجاد همبستگی و ترویج در مقیاس انبوه طراحی شده است. این ابزار، ستون فقرات ارتباطات جمعی در قرن بیستم بود و اگرچه امروزه در قالبهای دیجیتال جدیدی متجلی شده، اما مأموریت اصلی خود را برای اتصال، آگاهسازی و متحد کردن مردم در سراسر جهان ادامه میدهد.
دنیس مککوییل (Denis McQuail) در کتاب «نظریه ارتباطات جمعی» خود، «همبستگی اجتماعی» را به عنوان یکی از کارکردهای اصلی ارتباطات جمعی برمیشمارد.
یونسکو همواره بر نقش رسانههای پخش در دستیابی به اهداف آموزشی برای همگان (Education for All) تأکید داشته است.
منبع: نظریه کارکردگرایی در رسانهها، که توسط محققانی مانند هارولد لاسول (Harold Lasswell) مطرح شد، بر نقش نظارتی (نگهبانی) رسانهها بر محیط تأکید دارد.


